In memoriam Marjolein van Tooren

Marjolein van Tooren

Op 18 mei jl. overleed onze geliefde collega, dr. Marjolein van Tooren, universitair docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ze werd helaas slechts 60 jaar. Marjolein groeide op in Amstelveen, studeerde aan de Vrije Universiteit Amsterdam en promoveerde daar in 1998 bij haar leermeester Leo Hoek op de korte verhalen van Zola, Le Premier Zola: naturalisme et manipulation dans les positions stratégiques des récits brefs d’Émile Zola. Ze bleef vervolgens verbonden aan de VU als universitair docent Franse Taal- en Letterkunde en was nauw betrokken bij de opzet van de nieuwe opleiding Woord en Beeld. Tot haar grote verdriet moest niet alleen deze studierichting na enkele jaren weer het veld ruimen, maar besloot de VU in het eerste decennium van deze eeuw ook tot een majoren- en minorenstructuur voor de Letterenopleidingen. Uiteindelijk leidde deze inkorting ook tot de sluiting van de opleiding Frans. Marjolein was blij dat ze met haar na aan het hart liggende vakken als Narrativiteit en Vertalen nog wel aan de slag kon met studenten aan de onderwijsmaster Frans en in werkgroepen in het kader van de landelijke samenwerking van de opleidingen Frans.

Marjolein floreerde in een vertrouwde omgeving, en voelde zich aan de VU, waar ze ruim 35 jaar in dienst was, als een vis in het water. Ze was een toegewijd voorzitter van examencommissies en probleemoplosser van de jaarlijkse onderwijsbegrotingen. Studenten waardeerden haar heldere colleges en haar persoonlijke aandacht. Maar ze genoot ook volop van haar eervolle lidmaatschap van de Jury Frans van de Martinus Nijhoff Vertaalprijs. Intussen behield ze haar plezier in onderwijs met haar aandeel in de opleiding Nederlandse Taal- en Letterkunde. Ze zette daar de populaire colleges jeugdliteratuur van haar collega literatuurwetenschap Dick Schram voort, verdiepte zich in graphic novels, en raakte steeds meer geboeid door het genre van de requiemroman. Dit laatste eigenlijk door een toeval – samen herzagen we op enig moment de leeslijst Frans: meer vrouwen, minder Frankrijk. Tot onze schrik meldden de studenten bij het mondeling dat ze de romans met plezier hadden gelezen, maar ze gingen – wij hadden daar niet bij stil gestaan – wel erg veel over doodgaan.

Marjolein was nauw betrokken bij de Buitenveldertse Augustinusparochie, prekend en als redacteur van de nieuwsbrief, maar ook als gewaardeerd leidster van leesgroepen. Toen ze begin 2020 ongeneeslijk ziek bleek (na in 2003 al te zijn behandeld aan borstkanker), maar nog hoop putte uit experimentele immunotherapie in het AvL, had ze volop plannen, zoals publicatie van een bundel met vertalingen van Zola’s korte verhalen en een leeswijzer voor landelijke leesgroepen. Maar de pandemie maakte alles niet makkelijker en langzamerhand deed de ziekte zich steeds duidelijker voelen. We verliezen in Marjolein een hartelijke, zeer betrokken collega die we heel graag nog zoveel langer in ons midden hadden gehad.

Janet van der Meulen, Vrije Universiteit Amsterdam