door Timo Boom, Masterstudent Language and Cognition, Rijksuniversiteit Groningen
Het was weer zover: Choix Goncourt des Pays-Bas opent de deuren voor een derde editie! En ook dit jaar was het een succes. In de vijf maanden die eraan vooraf gingen zijn de vier genomineerde boeken gelezen en gekeurd onder ons vakkundig oog, waarbij wij als sectie Rijksuniversteit Groningen ook een duit in het zakje deden. Ondanks dat wij geen unanieme keuze konden maken, was het boek dat er het meeste uit sprong Triste tigre van Neige Sinno. Een gruwelijke autobiografische roman waarin de schrijfster terug haar jeugd in duikt en probeert het monster en de vaderfiguur achter de aanrander te kunnen zien. Wij zouden het opnemen tegen de negen andere secties van Nederland om onze keuze te verdedigen!
Hoe gaat het in zijn werk?
Maar laten we jullie lezers nou eens mee nemen in hoe zo’n jurydebat er daadwerkelijk aan toe gaat! Om te beginnen doen er meerdere (hoge)scholen en universiteiten mee, waarvan uiteindelijk twee afgevaardigden naar dit debat toe gaan. Iedereen neemt deel aan de tafel, waarop we kort onszelf voorstellen, gevolgd door een rondje waarin iedere sectie de initiële favorieten benoemt. Hierna start het debat, waarop iedereen vragen aan eenieder kan stellen, om uiteindelijk de argumenten van de anderen te testen en de eigen keuze te verdedigen. Er volgen stemrondes, waar een meerderheid uit moet volgen en wanneer een boek een minderheid van stemmen krijgt, dan valt het af in de debatrondes. Dan is het van belang dat je de stemmen gaat winnen van deze vertegenwoordigers (als het tenminste niet jouw keuze is die is afgevallen), zodat uiteindelijk jouw favoriete boek wint. Bij een even aantal stemmen per twee boeken, wordt opnieuw het debat gelanceerd, net zolang totdat er een keuze is gemaakt. Hierna volgt de uitreiking en benoeming van de winnaar volgens de Nederlandse studentenjury, waarna deze heugelijke gebeurtenis wordt afgesloten met een borrel.
Maar dan het echte werk
Dit jaar beloofde het opnieuw spannend te worden. Bij de initiële stemronde kwamen alle boeken naar voren met stemmen, behalve het boek Sarah, Susanne et l’écrivain van Éric Reinhardt. Dat betekende bij ons dat dit boek automatisch afhaakte. Humus van Gaspard Koenig kreeg twee stemmen, Veiller sur elle van Jean-Baptiste Andrea kreeg er drie en Triste tigre kreeg er vijf. Volgens de officiële jury werd dat na de eerste debatronde teruggebracht tot de keuze tussen Triste tigre en Veiller sur elle, aangezien Humus niet genoeg stemmen had gekregen.
De discussies kunnen worden teruggebracht tot twee standpunten: de waardering van esthetiek, de vormgeving van het boek en zijn verhaallijn, of de waardering van ethiek, de diepgang en maatschappelijke relevantie van het onderwerp. Het gesteggel begon opnieuw, waarin de verdedigers van Veiller sur elle in de aanval gingen door te zeggen dat het onderwerp van Triste tigre te veel losmaakte bij de Nederlanders en dat het boek qua inhoud geen conclusie had, teveel verwees naar allerlei andere teksten maar vooral dat het qua verhaal onder deed voor hun boek. Het heeft wat moeite gekost voor de verdedigers van Triste tigre, maar zij hebben veelal geprobeerd deze argumenten te weerleggen en het tegendeel aan te tonen. De waarde lag juist in het feit dat er geen conclusie was en die intertekstualiteit zorgde er juist voor dat het boek maatschappelijke diepgang kreeg. Dit leidde uiteindelijk tot een nieuwe stemronde, waarin de stand 5-4 werd voor Triste tigre, maar die 10e stem bleef wankelen. Op het laatste moment viel deze op Veiller sur elle, wat dus betekent dat het debat opnieuw losbarstte. Na weer heen en weer gesteggel, kwam de keuze terug bij dit duo, die uiteindelijk toch meer waarde zagen in Triste tigre dan Veiller sur elle. Dit resulteerde in een officiële, doch krappe winnaar. Na een vlammende presentatie in het café beneden, borrelden velen nog na.
Waarde van het voeren van een debat en in de Franse taal
Ik permitteer mijzelf om nog even een persoonlijke noot plaatsen. We onderschatten de kracht van het debatteren, iets wat we simpel wegschrijven onder het vak Nederlands op de middelbare school. Juist op dit soort momenten, zie je dat wij Nederlanders snel geneigd zijn om te polderen en iedereen gelijkgestemd willen krijgen. Professoren en leraren, doe hier wat aan! Het doorgronden van drogredenen en het weerleggen van argumenten is iets wat ons allen aan gaat in het dagelijkse leven. Durf kritisch te zijn en toon aan met je overtuigingskracht dat andere aspecten ook zwaar mee kunnen tellen. Juist dát kunnen we leren van de Fransen en hun debatcultuur, het over en weer uitwisselen van meningen over onderwerpen. En als dan ook nog eens dit gehele debat in het Frans gevoerd wordt, dan is die verbetering van je Franse taalbeheersing alleen maar mooi meegenomen!
De Choix Goncourt des Pays-Bas wordt georganiseerd door het Institut Français NL, met steun van de Agence Universitaire de la Francophonie en in samenwerking met Librairie Le Temps Retrouvé.